dr hab. Marcin Jaworski, prof. UMK
Sienkiewicza 4, pokój 13
e-mail: mjawor@umk.pl
Dyżury w semestrze zimowym 2024/25
czwartki 10:00-11:00; Sienkiewicza 4, sala 13
STOPNIE NAUKOWE
Doktor nauk humanistycznych, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2004. Praca doktorska „Wzory tożsamości w kulturze popularnej; między oporem a emancypacją i reprodukcją” napisana pod kierunkiem prof. dr hab. Z. Melosika.
Magister sztuki, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2000. Praca magisterska „Twórczość Jerzego Wróblewskiego” napisana pod kierunkiem prof. dr B. Mansfelda. Dyplom artystyczny „Wizerunki początku” wykonany pod kierunkiem prof. art. mal. L. Wolskiego.
ZAINTERESOWANIA NAUKOWE
Moje badania dotyczą mechanizmów tworzenia i recepcji tekstów kultury popularnej w kontekście tożsamości jej twórców i odbiorców, społecznego konstruowania obrazu i funkcji sztuki szczególnie w odniesieniu do współczesności (chodzi o relacje pomiędzy sztuką a kulturą popularną, o funkcje sztuki w świecie ponowoczesnym), a także antropologicznego wymiaru kultury i sztuki.
WSPÓŁREDAKCJE
Jaworski, M., Didkowska, B., Cieślikowska, J. (red.) (2017) Świat z perspektywy sztuki. Sztuka w perspektywie świata. Wyzwania współczesnej edukacji artystycznej, tom 1, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK
Jaworski, M., Didkowska, B., Cieślikowska, J. (red.) (2019) Świat z perspektywy sztuki. Sztuka w perspektywie świata. Wyzwania współczesnej edukacji artystycznej, tom 2, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK
WYBRANE PUBLIKACJE
Jaworski, M. (2019). „Model oporu estetycznego w komiksie polskim okresu PRL-u”. [W:] M. Jaworski, B. Didkowska, J. Cieślikowska (red.) Świat z perspektywy sztuki. Sztuka w perspektywie świata. Wyzwania współczesnej edukacji artystycznej, tom 2. (s.113-135). Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK
Jaworski, M. (2019). „Wprowadzenie”. [W:] M. Jaworski, B. Didkowska, J. Cieślikowska (red.) Świat z perspektywy sztuki. Sztuka w perspektywie świata. Wyzwania współczesnej edukacji artystycznej, tom 2. (s. 7-13). Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK
Jaworski, M. (2017). “Pedagogika pamięci”, “era upamiętnienia” i zdolność do twórczego negocjowania pamięci w kulturze. [W:] M. Jaworski, B. Didkowska, J. Cieślikowska (red.) Świat z perspektywy sztuki. Sztuka w perspektywie świata. Wyzwania współczesnej edukacji artystycznej, tom 1. (s. 111-127). Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK
Jaworski, M. (2017). „Kultura i sztuka w perspektywie kryzysu w kontekście tworzenia i recepcji komiksów”. [W:] M. Jaworski, B. Didkowska, J. Cieślikowska (red.) Świat z perspektywy sztuki. Sztuka w perspektywie świata. Wyzwania współczesnej edukacji artystycznej, tom 1. (s. 49-78). Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK
Jaworski, M. (2017). „Wprowadzenie”. [W:] M. Jaworski, B. Didkowska, J. Cieślikowska (red.) Świat z perspektywy sztuki. Sztuka w perspektywie świata. Wyzwania współczesnej edukacji artystycznej, tom 1. (s. 7-10). Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK
Jaworski, M. (2016) „Religious themes in contemporary comics: between indoctrination and creative interpretation”. [W:] Człowiek i społeczeństwo t.XLI. Religion and religiosity in the processes of modernization and globalization. (255-269). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM
Jaworski, M. (2015) Urodzony żeby rysować. Twórczość komiksowa Jerzego Wróblewskiego, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń
Jaworski, M. (2015) Zabawa, święto, profanacja: potencjał kulturotwórczy zabawy w kulturze współczesnej. Studium socjo-kulturowe zabawy komiksem. Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń
Jaworski, M. (2015) Dziedzictwo awangardy a edukacja artystyczna. Pomiędzy dziełem, zdarzeniem i doświadczeniem.[W] Innowacyjny wymiar sztuki komiksu, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Jaworski, M. (2015) Sztuka i edukacja. Sztuki wizualne. [W] Edukacja przez sztukę popularną: implikacje pedagogiczne i edukacyjne „czasu pamięci”, Wydawnictwo Wydział Artystyczny UMCS Lublin
Jaworski, M. (2014) Od „słowa zwykłego” do „słowa jarmarcznego”. Profanacyjna moc słowa we współczesnej kulturze popularnej na przykładzie komiksu z serii „Wilq”. [W:] U. Szuścik (red.)Cieszyński Almanach Pedagogiczny, tom 3. (s.56-65). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Jaworski, M. (2012). Idea buntu w kulturze popularnej; od buntu radykalnego, przez bunt upozorowany do buntu refleksyjnego. A. Gromkowska-Melosik, Z. Melosik (red). Tożsamość w społeczeństwie współczesnym: pop-kulturowe [re]interpretacje. (s. 133-144). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Jaworski, M. (2012). „Ponyo” Hayao Miyazakiego – „ja” w zwierciadle „Inności”. [W:] J. Zaremba-Penk, M. Lisiecki (red). Studio Ghibli. Miejsce filmu animowanego w japońskiej kulturze. (s. 323-337). Toruń: Wydawnictwo Kirin.
Jaworski, M. (2010). Edukacja artystyczna, uczeń zdolny i przemiany kultury współczesnej. [W:] W. Limont, J. Cieślikowska, J. Deresz (red). Osobowościowe i środowiskowe uwarunkowania rozwoju ucznia zdolnego, T.2. (s. 75-85). Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Jaworski, M. (2010). Refleksyjny i kulturotwórczy charakter kultury popularnej. [W:] A. Gromkowska-Melosik, Z. Melosik (red). Kultura popularna: konteksty teoretyczne i społeczno-kulturowe. (s.55-66). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Jaworski, M. (2010). 10 edycji Sympozjum Komiksologicznego w Łodzi. Próba podsumowania [W:] K. Skrzypczyk (red). 10 Sympozjum Komiksologiczne. Komiks a komiksologia. (s. 104-106). Łódź: Stowarzyszenie Twórców „Contur”.
Jaworski, M. (2010). Historia, społeczeństwo i kultura popularna – niewykorzystany potencjał edukacyjny komiksu w Polsce. [W:] E. Solarczyk-Ambrozik (red). Studia Edukacyjne nr 13. (s. 131-150). Poznań: Wydawnictwo UAM.
Jaworski M., (2009). Historia polskiej kultury popularnej – niedokończony projekt. [W:] D. Kubinowski (red). Pedagogika Kultury, T.5 Jakościowe studia i badania nad kulturą i wychowaniem/edukacją. (s. 125-136). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Zakład Pedagogiki Kultury.
Jaworski M., (2009). Historia polskiej kultury popularnej – niedokończony projekt. [W:] D. Kubinowski (red). Pedagogika Kultury, T.5. Jakościowe studia i badania nad kulturą i wychowaniem/edukacją. (s. 125-136). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Zakład Pedagogiki Kultury.
Jaworski, M. (2008). Refleksyjne piękno komiksu. [W:] K. Skrzypczyk (red). 8 Sympozjum Komiksologiczne. Komiks jako zjawisko artystyczne. (s. 72-76). Łódź: Łódzki Dom Kultury.
Jaworski, M. (2008). Implikacje edukacyjne dialektycznego negocjowania popularnych przekazów na przykładzie muzyki rap. [W:] W. Limont, B. Didkowska (red). Edukacja artystyczna a metafora. (s. 73-83). Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Jaworski, M. (2008). Kultura popularna jako twórcze medium międzykulturowego porozumienia. [W:] W. Limont, J. Cieślikowska, J. Dreszer (red). Zdolności, talent, twórczość. T.1. (s. 277-286). Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Jaworski, M. (2007). Kultura popularna i refleksyjny projekt tożsamości. [W:] A. Gromkowska-Melosik (red). Kultura popularna i (re)konstrukcje tożsamości. (s. 465-491). Poznań, Leszno: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Lesznie.
Jaworski, M. (2007). Sztuka popularna w doświadczeniu człowieka współczesnego. [W:] M. Zalewska-Pawlak (red). Pedagogiczne rozważania i doświadczenia. (s. 69-80). Łódź: Uniwersytet Łódzki.
Jaworski, M. (2007). Marjane Satrapi – Persepolis – historia dzieciństwa. Wydawnictwo „Post”, Kraków 2006, ss. 168 [W:] D. Kubinowski (red). Pedagogika Kultury, T. 3. (s.318-322). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Jaworski, M. (2006). Truman show – pogoni za rzeczywistością. [W:] D. Kubinowski (red). Pedagogika Kultury, T. 2. (s.187-210). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Jaworski, M. (2006). Kultura popularna jako źródło inspiracji pedagogicznej i edukacyjnej. [W:] D. Kubinowski (red). Kultura współczesna a wychowanie człowieka. (s 233-242). Lublin: Oficyna Wydawnicza Verba.
Jaworski, M. (2005). Edukacja artystyczna wobec współczesności – czyli o wyższości kadru komiksowego nad gipsowym odlewem. [W:] W. Limont, K. Nielek-Zawadzka (red). Dylematy edukacji artystycznej T.1. Edukacja artystyczna wobec przemian w kulturze. (s. 39-50). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Jaworski, M. (2005).Edukacja artystyczna wobec współczesności. [W:] Wiesław Godzic (red.) Kultura Popularna, nr 3. (s. 115-121). Warszawa: Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej „Academica”.
Jaworski, M. (2002). Zbyszko Melosik red.: Młodzież, styl życia i zdrowie. Konteksty i kontrowersje. [W:] M. Dudzikowa, T. Lewowicki (red). Rocznik Pedagogiczny (s. 167-174). Poznań: Polska Akademia Nauk, Komitet Nauk Pedagogicznych T. 25.
Jaworski, M. (2002). Japońska inwazja (pop) kulturowa? Kontrowersje wokół japońskich komiksów i filmów animowanych w Polsce. [W:] J. Półturzycki (red). Edukacja Otwarta nr 2. (s. 121-129).
Jaworski, M. (2001). Los polskiego klasyka. Wspomnienie o życiu i twórczości Jerzego Wróblewskiego. [W:] Krzysztof Skrzypczyk (red). Sztuka komiksu w perspektywie polskiej komiksologii. Antologia referatów Interdyscyplinarnego Sympozjum Popularnonaukowego. (s. 7-8). Łódź: Łódzki Dom Kultury i Federacja Stowarzyszeń Kulturalnych Województwa Łódzkiego.
Jaworski, M. (2001). Urodzony, by rysować. [W:] Produkt. Magazyn Komiksowy, nr 5. (s. 51-52).
Jaworski, M. (2000). W cieniu swojego dzieła – rzecz o Jerzym Wróblewskim (1941-1991). [w:] AQQ Magazyn Komiksowy, nr 3. (s. 48). Poznań: Zin Zin Press.
GRANTY I PROJEKTY BADAWCZE
Projekt „E-materiały dydaktyczne do kształcenia ogólnego w zakresie edukacji artystycznej: muzyki i plastyki (Grupa 2)” w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020 współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego, Realizacja; Zakład Edukacji Artystycznej. 2017-2018
Grant z UMK: „Klasyk komiksu polskiego – Jerzy Wróblewski”, prowadzenie badań, analiza literatury przedmiotu, 2008
Grant Rektora UMK na pisanie monografii: „Święto, zabawa, profanacja: potencjał kulturotwórczy zabawy w kulturze współczesnej na przykładzie wybranych praktyk ludycznych młodzieży”, 2013-2015
PRACE ORGANIZACYJNE
Od 2009 – członek Rady Naukowej czasopisma „Studia Kulturowo-Edukacyjne”.
NAGRODY I WYRÓŻNIENIA
Zespołowe wyróżnienie Rektora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Za osiągnięcia uzyskane w dziedzinie dydaktyczno-wychowawczej w 2018 roku, 2019.
Indywidualne Wyróżnienie Rektora UMK „Za osiągnięcia uzyskane w dziedzinie naukowo-badawczej i dydaktyczno-wychowawczej w 2009 roku”, 2010.
Nagroda zespołowa I stopnia Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu za udział w publikacji „Kultura popularna: konteksty teoretyczne i społeczno-kulturowe”, 2011.
Nagroda zespołowa III stopnia Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu za udział w publikacji „Tożsamość w społeczeństwie współczesnym; popkulturowe (re)prezentacje” (26.09.2013).